กระดูกไก่ดำ
กระดูกไก่ดำ
กระดูกไก่ดำ
ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงได้ 2.5 ม.(ข้อมูลด้านล่างพวกนั่งเทียนเขียน) คนโบรานจะนำใบมาบูชาพระ ดอกสีขาว เป็นยาเย็น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น : สมุนไพรกระดูกไก่ดำเป็นพรรณไม้พุ่มเล็ก มีลำต้นสูงประมาณ 90-100 ซม.ลักษณะของลำต้นและกิ่งเป็นปล้องข้อ คล้ายกระดูกไก่ ขนาดข้อลำต้นยาวประมาณ 2.5-3 นิ้วข้อของกิ่งยาวประมาณ 1-1.5 นิ้ว ลำต้น ใบ กิ่งก้าน มีสีแดงเรื่อ
ใบ : ใบกระดูกไก่ดำมีลักษณะเป็นรูปหอกโคนและปลายแหลม ริมขอบใบเรียบไม่มีหยักเส้นกลางใบสีแดงขนาดใบกว้าง 0.5-1.5 นิ้ว ยาวประมาณ 3-5 นิ้ว ก้านใบสั้น
ดอก : กระดูกไก่ดำออกดอกเป็นช่อบริเวณปลายดอก ช่อยาวประมาณ 2-3 นิ้ว ลักษณะของดอกกลีบดอกมีสีขาวอมเขียว แกมชมพู โคนกลีบดอกติดกันส่วนปลายกลีบแยกเป็นกลีบล่างบน ลักษณะกลีบล่างโค้งงอนเหมือนช้อนข้างในหลอดดอกมีเกสรตัวผู้ 2 อัน ซึ่งจะโผล่พ้นหลอดออกมา
ผล : ผลของกระดูกไก่ดำมีลักษณะเป็นฝัก ยาวประมาณ 1.3-1.5 ซม.
การขยายพันธุ์ : กระดูกไก่ดำเป็นพรรณไม้ที่มักขึ้นเองตามลำธารในป่าดงดิบหรือมักปลูกตามบ้าน ใช้ทำรั้ว ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำ
ส่วนที่ใช้ : ใบ ราก
สรรพคุณของสมุนไพร
ใบ นำใบสดกระดูกไก่ดำมาตำและเอาน้ำมาดื่ม แก้ปวดศีรษะ โรคหืด ไอ อัมพาต นำมาตำคั้นน้ำมาผสมกับเหล้ากิน แก้ไอ อาเจียนเป็นเลือด ช้ำใน ขับปัสสาวะบวมตามข้อ กากของใบนำมาพอกแผลที่พิษอสรพิษขบกัด ใบนำมาต้มและดื่ม แก้ช้ำแก้ไข้ ลดความร้อน ขับเลือดข้นในร่างกายให้กระจาย
รากและใบ ตำรากและใบของกระดูกไก่ดำผสมกันแล้วนำมาพอกแผล ถอนพิษ นำมาต้มใช้อาบน้ำแก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน
อาการปวดเมื่อยจากสมุนไพรใกล้ตัว
สาเหตุมาจากการใช้กล้ามเนื้อ เอ็นกระดูก หรือเอ็นกล้ามเนื้อมากเกินไป ทำให้มีอาการปวดลึก ปวดร้าว สำหรับสมุนไพรที่ได้รับการทดสอบแล้ว ว่าช่วยรักษาอาการปวดได้ดีโดยไม่พบผลข้างเคียงมีหลายชนิด ในวันนี้ขอยกมา ๓ ชนิด คือ
๑. รางจืด ลดอาการอักเสบและลดอาการปวดได้ดี
๒. กระดูกไก่ดำ พืชนี้ใช้ใบพอกบริเวณที่บาดเจ็บ
๓. ยอ ใช้ใบพอกบริเวณข้อที่อักเสบ หรือที่ปวด หากทำให้แห้งบดเป็นผงอย่างถูกต้องใช้รับประทานลดอาการปวดได้
ตำรับยากระดูก ข้อ เอ็น
แก้เหน็บชา
ตำรับยาแบบโบราณ
1. ใบย่านาง 2. ใบมะกา 3. โคคลาน 4. เถาเอ็นอ่อน
5. สะค้าน 6. ยาดำ 7. ลูกกระดอม 8. รากคูน
9. มะตูมอ่อนแห้ง 10. ลูกขี้กาแดง11. รากช้าพลู
เอาหนักอย่างละ 30 กรัม ( 2 บาท )
นำมาต้มกินน้ำครั้งละครึ่งแก้ว วันละ 3 เวลาก่อนอาหาร
โรคเหน็บชาหายได้ภายใน 4-5 หม้อหายแล(ตำราท่านว่าไว้)
ตำรับยารักษารูมาตอยด์ อักเสบ ปวด บวม
บันทึกของแผ่นดิน ๑ หญ้า ยา สมุนไพร ใกล้ตัว : โคกกระออม
เคี่ยวหรือบดใบโคกกระออม ๒ ถ้วย กับน้ำมันงา ๑ ถ้วย ทาแก้รูมาตอยด์ ลดการอักเสบ ปวด บวม และบรรเทาอาการปวดเมื่อย ซึ่งอาจใช้การทาถูนวดอย่างเดียวหรือใช้ร่วมกับการรับประทานยาต้ม โดยต้มใบโคกกระออม ๑ กำมือกับน้ำ ๓ แก้ว เคี่ยวให้เหลือ ๑ แก้วรับประทานครั้งละ ๑/๒ แก้ว วันละ ๓ เวลา
ตำรับยาแก้ปวดข้อ ข้ออักเสบ
บันทึกของแผ่นดิน ๒ ผัก เป็นยา รักษา ชีวิต : เพกา
เอาเปลือกเพกาบดเป็นผงกินหรือเอารากมาต้มกิน
ตำรับยารักษาอาการปวดข้อ ช้ำบวม
บันทึกของแผ่นดิน ๒ ผัก เป็นยา รักษา ชีวิต : ผักแต๊ง
นำใบผักแต๊งมาตำใช้พอกหรือห่อเป็นลูกประคบ ประคบบริเวณที่มีอาการ เช้า-เย็น
ตำรับยาประคบกระดูก เคล็ด ข้อหลุด
บันทึกของแผ่นดิน ๒ ผัก เป็นยา รักษา ชีวิต : ผักกูด
(ตำรับหมอโจป่องหมอยากะเหรี่ยง)
ใช้เหง้าผักกูดน้อยตำรวมกับหัวตะไคร้
ตำรับยาบำรุงข้อกระดูก
บันทึกของแผ่นดิน ๒ ผัก เป็นยา รักษา ชีวิต : กระเจี๊ยบเขียว
ตำรับของนายเซ็ง นาสูนา หมอยาพื้นบ้านตำบลโละจูด อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส
นำผล จำนวน ๓ ผล กินสดหรือต้มกินกับหอมแดงขนาดใหญ่ ๑ หัว เพื่อบำรุงร่างกายและเพิ่มความยืดหยุ่นในกระดูกโดยเชื่อว่าเมือกในกระเจี๊ยบจะช่วยได้
ยาแก้ปวดเมื่อยแก้เอ็นขัด บำรุงเอ็น
บันทึกของแผ่นดิน ๑ หญ้า ยา สมุนไพร ใกล้ตัว : โด่ไม่รู้ล้ม
ใช้โด่ไม่รู้ล้มทั้งห้า ต้มกิน ต้มอาบ
ใช้โด่ไม่รู้ล้มทั้งห้า แห้ง ๑ ส่วน เถาโคคลานสับเป็นชิ้นเล็กๆ แห้ง ๑ ส่วน ทองพันชั่งหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ๑ ส่วน
ใช้รากโด่ไม่รู้ล้มดองเหล้ากินหรือผสมกับยาตัวอื่นก็ได้
ยาแก้ปวดในกระดูก แก้ไข้ รักษาแผลเรื้อรัง
บันทึกของแผ่นดิน ๑ หญ้า ยา สมุนไพร ใกล้ตัว : ครอบฟันสี
ใช้ครอบฟันสีทั้งห้า ต้มกินและอาบ หรือนำมาประคบร่วมด้วย
ยาแก้ปวดเข่า ข้ออักเสบ
บันทึกของแผ่นดิน ๑ หญ้า ยา สมุนไพร ใกล้ตัว : ลูกใต้ใบ
(ตำรับของคุณพานี นิ่มนุ่ม)
ลูกใต้ใบทั้งห้า กับหญ้าดอกขาวทั้งห้า ต้มน้ำกิน
ยาแก้อักเสบ ปวดข้อและรักษาโรคเก๊าท์
บันทึกของแผ่นดิน ๑ หญ้า ยา สมุนไพร ใกล้ตัว : ผักกะสัง
ใช้ต้นผักกะสังยาวประมาณ ๒๐ เซนติเมตร ต้มกับน้ำ ๒ แก้วให้เหลือ ๑ แก้ว แบ่งรับประทานครึ่งแก้ว เช้า-เย็น หรือกินสดๆ เป็นผักก็ได้
ตำรับยารักษากระดูกทับเส้น
ของคุณพาณี นิ่มนุ่ม (ลูกสาวหมอยา “คุณพ่อพรหม นิ่มนุ่ม” แห่งจังหวัดสุโขทัย แฟนรายการวิทยุ สุขภาพสู่เศรษฐกิจ)
บันทึกของแผ่นดิน ๑ หญ้า ยา สมุนไพร ใกล้ตัว : โด่ไม่รู้ล้ม
ใช้โด่ไม่รู้ล้ม (เอาเฉพาะส่วนเหนือดิน)ทองพันชั่ง (เอาเฉพาะกิ่งก้าน ไม่เอาใบ) เถาโคคาน ต้มน้ำกิน
ศูนย์วิจัยสมุนไพรภาคเหนือ คณะเภสัชศาสตร์
