กาบินหนี หรือโคกกระสุน เจ็บแท้…แต่เพิ่มกระสุน

โคกกระสุน ของดีใต้หนามแหลม

ชื่อวิทยาศาสตร์ Tribulus terrestris Linn.

ชื่อวงศ์ Zygophyllaceae

ชื่ออื่นๆ หนามกระสุน หนามดิน กาบินหนี

สรรพคุณด้านสมุนไพร : ผลแห้ง ต้ม ดื่มน้ำ ทำเป็นยาบำรุงตับ ไต กระดูก สายตา แก้ปวดทางเดินปัสสาวะ รักษาหนองใน ขับระดูขาว ช่วยให้คลอดบุตรง่าย ลดความดันโลหิตสูง และช่วยป้องกันอาการชักบางประเภทได้

ตำรับยา

ยาโด็ปแบบง่ายๆ ตำรับยารักษาอาการหย่อนสมรรถภาพ เมล็ดแก่ตากแห้งบดเป็นผง กินครั้งละประมาณ ๑ ช้อนชากินกับน้ำผึ้ง ๒ เวลา เช้า-เย็น

ทั้งต้น ให้ใช้ปรุงเป็นยาได้หลายขนาด เป็นยาขับปัสสาวะรักษาปัสสาวะพิการ หรือจะปรุงเป็นยา รักษาโรคหนองในใช้ขับระดูขาว รักษาโรคไตพิการ

ขับปัสสาวะใช้ต้นสด 1 กำมือ หรือน้ำหนัก 60-70 กรัม น้ำหนักแห้ง 20-25 กรัมต้มกับน้ำ 500 มิลลิลิตร เคี่ยวให้เหลือ 170 มิลลิลิตร แบ่งดื่มก่อนอาหาร 3 ครั้ง

ยาบำรุงไต แก้ปวดเมื่อย อ่อนเพลียเรื้อรังโคกกระสุนทั้งห้า ๑ กำมือ ต้มกับน้ำ ๓ แก้ว ต้มให้เหลือน้ำ ๑ แก้ว แล้วกรองเอาแต่น้ำยา ดื่มครั้งละครึ่งแก้ว วันละ ๒ ครั้ง ก่อนอาหาร เช้า-เย็น

ยาแก้ปัสสาวะขัด โคกกระสุนทั้งห้า หญ้าแพรกทั้งห้า อ้อยดำทั้งห้า แห้วหมูทั้งห้า ต้ม ๓ เอา ๑ กินครั้งละครึ่งแก้ว วันละ ๓ เวลา

หมอยาในยุคนั้นชอบอำพรางชื่อสมุนไพร โดยเรียกโคกกระสุนในตำรับยาว่า กาบินหนี

เมื่อได้สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับโคกกระสุน ก็พบว่าในอินเดียมีการใช้โคกกระสุนมากกว่าบ้านเรามาก และใช้ในสรรพคุณเดียวกันคือ เป็นยาขับปัสสาวะ เพิ่มสมรรถภาพทางเพศ ส่งเสริมระบบสืบพันธุ์ โดยช่วยบำรุงน้ำอสุจิในผู้ชาย ทั้งนี้มีผลการวิจัยที่ยืนยันสรรพคุณดังกล่าวคือ โคกกระสุนมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ ต้านการเกิดนิ่วในทางเดินปัสสาวะ กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต เพิ่มสมรรถทางเพศในสัตว์ทดลอง ช่วยเสริมสร้างร่างกาย เป็นต้น

โคกกระสุนเป็นวัชพืชที่เรียกร้องความสนใจได้ด้วยหนามแหลมรอบตัวของผล ที่คอยซุ่มตำเท้าหรือยางรถจักรยาน เจ็บอย่าบอกใคร…จนอารมณ์เสียทุกครั้งที่เจอ แต่เมื่อได้รู้จักสรรพคุณของโคกกระสุนแล้ว หวังว่าทุกคนคงจะยิ้มออกเมื่อพบสมุนไพรชนิดนี้

โคกกระสุนเป็นสมุนไพรที่ร้านขายยาไทยในอดีตจะขาดเสียไม่ได้ ถือว่าเป็นสมุนไพรพื้นฐานของหมอยาภาคกลาง ถ้าไม่รู้จักโคกกระสุนก็ไม่ต้องเรียกว่าหมอกันแล้ว โคกกระสุนจะอยู่ในตำรับยาแก้กษัย แก้ปัสสาวะพิการ แก้ไตพิการ โดยทั่วไปหมอยาไทยไม่นิยมพูดถึงเรื่องการใช้เป็นยาบำรุงกำลังมากนัก เนื่องจากมีแนวคิดว่าถ้าสุขภาพดีกำลังก็จะดีเอง จึงเน้นการบำรุงธาตุเสียมากกว่า และมีความเชื่อว่าการแพทย์แผนไทยมาพร้อมกับพุทธศาสนาที่มีท่านชีวก โกมารภัจน์เป็นบรมครูผู้ถ่ายทอดความรู้ทางการแพทย์ให้กับพระสงฆ์ เพื่อให้ท่านได้ดูแลกันเองเวลาอาพาธ ดังนั้นในคัมภีร์แพทย์แผนไทย

จึงไม่พบยากำลังหรือยาเพิ่มสมรรถภาพทางเพศแต่ อย่างใด

โคกกระสุนในมิติของยาพื้นบ้านนั้น เป็นยาที่เชื่อกันว่าดีมากสำหรับการรักษาโรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะและ บำรุงไต ทั้งยังใช้รักษาอาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ กระตุ้นกำหนัด ในสมัยก่อนที่พ่อเม่าพาไปหาหมอยา พบว่าหลายท่านตากต้นโคกกระสุนไว้ใช้ สอบถามได้ความว่าเอาไว้ใช้ต้มกินบำรุงไต แก้กษัย แก้ปวดเมื่อย นอกจากนี้ยังเก็บเมล็ดโคกกระสุนตากแห้งไว้เพื่อทำเป็นยาลูกกลอนกินบำรุงร่าง กาย เชื่อว่าจะทำให้รู้สึกเป็นหนุ่มขึ้น มีกำลังวังชาหายเหนื่อยล้า สำหรับคนที่อ่อนเพลียไม่มีเรี่ยวแรง ท่านจะให้ใช้กาบินหนี กำลังวัวเถลิง กำลังเสือโคร่ง เครือเขาแกบ ต้มกิน ซึ่งพ่อเม่าและหมอยาในยุคนั้นชอบอำพรางชื่อสมุนไพร โดยเรียกโคกกระสุนในตำรับยาว่า กาบินหนี

เมื่อได้สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับโคกกระสุน ก็พบว่าในอินเดียมีการใช้โคกกระสุนมากกว่าบ้านเรามาก และใช้ในสรรพคุณเดียวกันคือ เป็นยาขับปัสสาวะ เพิ่มสมรรถภาพทางเพศ ส่งเสริมระบบสืบพันธุ์ โดยช่วยบำรุงน้ำอสุจิในผู้ชาย ทั้งนี้มีผลการวิจัยที่ยืนยันสรรพคุณดังกล่าวคือ โคกกระสุนมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ ต้านการเกิดนิ่วในทางเดินปัสสาวะ กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต เพิ่มสมรรถทางเพศในสัตว์ทดลอง ช่วยเสริมสร้างร่างกาย เป็นต้น

โคกกระสุนเป็นพืชล้มลุกลักษณะเป็นเถาเลื้อยคลุมดิน การเกาะติดของใบบนกิ่งแบบสลับ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดี่ยว ใบย่อยออกเรียงตรงกันข้ามเป็นคู่ 5 – 7 คู่ ใบย่อยรูปทรงขอบขนาน ขนาดประมาณ 2.5×6.8 ซม. ปลายใบแหลมมน โคนกลมมนมีเว้าเล็กน้อย ขอบใบเรียบ มีขนปกคลุมทั้งสองด้าน ดอกออกที่ปลายกิ่ง เป็นดอกเดี่ยวสีเหลืองสด กลีบดอก 5 กลีบ ดอกบานเต็มที่ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. ก้านดอกยาว 5 – 10 ซม. เกสรเพศผู้ 5 อัน สีเหลือง เกสรเพศเมีย 1 อัน รังไข่ทรงกลมมี 4 พู ผิวเป็นหนามแหลมทั้งหมด ผลเป็นแบบแห้งแล้วแตก ทรงกลมเปลือกผลหนาแข็งเป็นหนามแหลม ใน 1 พู มี 2 – 5 เมล็ด