มะระขี้นก
มะระขี้นก
มะระขี้นก ชื่ออื่น ผักเหย ผักไห่ มะร้อยรู มะห่อย มะไห่
“หวานเป็นลม ขมเป็นยา”
มะระขี้นก สมุนไพรเยี่ยม ลดไขมัน – ลดน้ำตาลในเลือด บำรุงน้ำดี แก้ตับ-ม้ามอักเสบ ฯลฯ
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา :
ผล รสขมจัด รับประทาน บำรุงน้ำดีเจริญอาหาร บำรุงร่างกาย บำรุงโลหิตระดุ แก้ตับม้ามอักเสบ ขับพยาธิ แก้พิาฝี แก้บวม แก้เจ็บอักเสบจากพิษต่างๆ แก้ลมเข้าข้อ ขับพยาธิในท้องเป็นยาระบายอ่อนๆ คั้นเอาน้ำอมแก้ปากเปื่อย ปากเป็นฝ้าขาว หั่นตากแห้ง ชวกัยน้ำดื่มแก้เบาหวาน ถ้าจะแก้รสขม ให้เติมใบชาลงไปเล็กน้อย น้ำคั้นจากผลดื่ททำให้แท้ง สามารถต้านเชื้อไวรัสและมะเร็งได้
ผลสุก เป็นพิษ มี saponin มาก ทำให้อาเจียนและท้องร่วง ห้ามรับประทาน
เมล็ด รสขม รับประทานขับพยาธิตัวกลม
ราก รสขม ต้มดื่ม แก้ไข้ แก้ริดสีดวงทวาร แก้แผลอักเสบ บำรุงธาตุ สมานแผล
ใบและราก รสขม แก้โรคเบาหวาน ช่วยเจริญอาหาร ใช้ผลมะระปิ้งไฟ หรือลวกจิ้มน้ำพริก การที่ผลมะระขี้นก ช่วยเจริญอาหารได้ เพราะในเนื้อผลมีสารที่มีรสขม กระตุ้นให้น้ำย่อยออกมามาก จึงทำให้รับประทานอาหารได้เพิ่มขึ้น
แก้โรคตับอักเสบ ปวดหัวเข่า ม้ามอักเสบ กินผลดิบเป็นประจำ
แก้ปากเปื่อย ปากเป็นขุย ปากเป็นฝ้าขาวขุน ใช้ผลอ่อนคั้นเอาน้ำอมแก้ได้
บำรุงระดู แก้ริดสีดวงทวาร และเป็นยาธาตุ โดยการคั้นน้ำจากผลมะระ แล้วดื่ม
รักษาโรคเบาหวาน ใช้ปรุงอาหารทานประจำ โดยผลและใบอ่อนจิ้มน้ำพริก เหมาะสำหรับคนเป็นเบาหวาน
ในมะระขี้นกมีสารหลายชนิดที่ต้านเบาหวาน และมีหลายกลไกที่ออกฤทธิ์ต้านเบาหวาน ได้แก่ เสริมการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อน ลดการสร้างน้ำตาลจากตับ เสริมการเผาผลาญน้ำตาล เพิ่มความไวต่ออินซูลิน เพิ่มความทนต่อกลูโคส (glucose tolerance) นอกจากนี้ยังยับยั้งการหลั่งกลูโคสในลำไส้เล็ก และยับยั้งเอนไซม์กลูโคไซเดส
ทางการแพทย์ ใช้รักษาเบาหวานแต่โบราณ หรือน้ำคั้นจากมะระ ช่วยลดน้ำตาลในเลือด
แก้หอบหืด ใช้ดอกชงน้ำดื่ม
แก้บิด โดยใช้น้ำคั้นจากผลดิบประมาณ 1 แก้ว ผสมน้ำดื่ม
ปวดข้อเป็นเกาต์ เนื่องจากสารที่สกัดจากเมล็ดมะระขี้นก ซึ่งสกัดด้วยเมทานอล สามารถรักษาเกาต์ได้
เป็นยาถ่ายพยาธิ ใช้ใบสดและผลสดประมาณ 120 กรัม ตำให้ละเอียด แล้วคั้นเอาแต่น้ำ กินเป็นยา หรือใช้ใบแห้ง นำมาบดให้ละเอียดผสมกับน้ำดื่มกิน หรือขับพยาธิตัวกลม โดยกินเมล็ดมะระขี้นก 2-3 เมล็ด
แก้จุกเสียด แน่นท้อง และขับลมบำรุงธาตุ ใช้ใบสดและผลดิบสด ตำให้ละเอียดแล้วคั้นเอาแต่น้ำดื่ม
แก้คัน หิด และโรคผิวหนัง ใช้ผลตากแห้งบดให้ละเอียด แล้วนำมาโรยบริเวณที่เป็นแผล จนกว่าอาการจะดีขึ้น
รักษาฝี บวมอักเสบ จะช่วยดูดพิษ ลดการอักเสบเป็นหนองได้ ใช้ผลสดตำให้ละเอียด นำไปพอกบริเวณที่เป็น ส่วนลดอาการอักเสบและเป็นหนอง โดยใช้ใบแห้งบดเป็นผงชงเหล้ากิน
รักษามะเร็งเต้านม และมะเร็งสมอง เนื่องจากในมะระขี้นกมีสาร MAP 30 ซึ่งเป็นโปรตีน สกัดจากผลและเมล็ดมะระขี้นก นอกจากนี้ยังออกฤทธิ์ต้านไวรัส HIV ในผู้ป่วยโรคเอดส์ได้ด้วย
แก้ไข้ แก้ริดสีดวง แก้แผลอักเสบ บำรุงธาตุ สมานแผล นำรากมาต้มดื่จนกว่าจะดีขึ้น
ข้อมูลทางวืทยาศาสตร์
พบว่าในเมล็ดแก่ของมะระขี้นก มีโปรตีน T B G- P 29 ซึ่งมีฤทธิ์ต้านเชื้อ H I V โดยการยับยั้งเอนไซม์revere transcriptase (9) นอกจากนี้ผลอ่อนของมะระขี้นกยังใช้เป็นยาเจริญอาหาร ดูแลฟื้นฟูอาการเบื่อ ล่าสุดยังมีการพัฒนาใบมะระขี้นกให้เป็นชาเพื่อชงรับประทานแบบง่าย ๆ อีกด้วย โดยมีสรรพคุณเดียวกันกับผลมะระขี้นก
มะระขี้นกก็สมกับชื่อเรียก เนื่องจากจะมีนกหลากชนิดจะลงมาเจาะกินเมล็ดของมะระขี้นกตามวิถีธรรมชาติ ก่อนที่จะบินจากไปและขับถ่ายออกมาในสถานที่ต่าง ๆ เมล็ดที่ถูกขับถ่ายออกมาจากนกนานาชนิดเหล่านั้นจึงเติบโตผลิดอกออกผลกลายเป็นมะระขี้นกที่เพิ่มขึ้น
คุณสมบัติของมะระขี้นกก็มีอยู่เพียบ ทั้งลดน้ำตาลในกระแสเลือด ช่วยกระตุ้นการทำงานของตับ ช่วยให้ระบบทางเดินอาหารดี มีฤทธิ์เป็นยาระบาย ลดไข้ ขับพยาธิ และต้านมะเร็ง ซึ่งมะระขี้นกนั้นมีสารที่ให้สรรพคุณเหล่านี้อยู่ภายใน จึงทำให้มีความขมเป็นอันดับที่ 3 รองจาก ฟ้าทะลายโจร และบอระเพ็ด แต่ก็สามารถเจือจางความขมลงได้เพียงแค่นำไปใส่ในน้ำเดือด ทั้งนี้อย่าลืมว่าหากยิ่งเจือจางความขมออกไปมากเท่าไหร่ คุณค่าทางอาหารต่าง ๆ ก็จะถูกเจือจางลงไปมากเท่านั้น
ข้อห้ามสำคัญก็คือ ไม่ควรนำผลสุกของมะระขี้นกมารับประทาน เนื่องจากในผลสุกและเมล็ดมะระขี้นกมีสารไซยาไนต์และสารซาโปนิน ที่ส่งผลต่อระบบประสาท ทำให้ระบบประสาทผิดปกติ จนอาเจียน และท้องร่วง ซึ่งอาจทำให้ช็อคหมดสติได้ ซึ่งสารดังกล่าวนี้ก็มีอยู่ในมะระขี้นกผลดิบเช่นกัน เพียงแต่ยังมีปริมาณน้อยกว่า จึงทำให้ยังสามารถรับประทานได้นั่นเอง
คนเป็นเบาหวาน ควรควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
นี่จะเป็นสิ่งแรกที่จะป้องกันตัวคุณออกจากโรคแทรกซ้อน โดยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของคุณอย่างเคร่งครัด ซึ่งอาจจะลดผลเสียจากระดับน้ำตาลที่สูงที่คุณมิอาจคาดเดา ค่าระดับน้ำตาลสะสมเฉลี่ย หรือ HbA1c จะลดลงไปด้วย ซึ่งคุณหมอจะใช้ค่านี้ในการกำหนดว่าคุณคุมเบาหวานได้ดีหรือไม่ เป้าหมายของ HbA1c คือ ควรน้อยกว่า 7%
สมุนไพรที่มีประโยชน์พื้นบ้านดูแลเยียวยาโรคเบาหวานที่ควรทราบ
มะระขี้นก สมุนไพรลำดับแรกที่ควรส่งเสริมสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน เนื่องจากสรรพคุณที่ไปกระตุ้นการทำงานของตับนั้น จะช่วยส่งผลให้มีการหลั่งสารอินซูลินมากขึ้น ซึ่งมีผลกับการควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือดของผู้ป่วยเบาหวานโดยตรง สมุนไพรเดียวเป็นเพียงการบำรุงและ ประคับประคอง การรักษาต้องใช้เป็นตำรับยาสมุนไพรที่รักษาเบาหวาน ไม่ใช่การกินอาหารต่างๆ ที่บอกว่ามีผลต่อการรักษาเบาหวาน (คำบอกเล่าจากแพทย์แผนไทย)
มะระขี้นก (สีเขียว) มีคุณค่าทางอาหารเพราะมีวิตามินเอ (2,924 IU) ไนอะซิน (190 มก./100 ก) และมีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ
การเตรียมน้ำคั้นจากผลมะระขี้นก ขนาดที่ใช้ต่อวัน ผลสด 100 ก. นำมาผ่าครึ่ง ใช้ช้อนกาแฟขูดไส้ในและเมล็ดออก หั่นเนื้อผลเป็นชิ้นเล็กขนาดกว้าง 1 ซม. ใส่ในเครื่องปั่นแยกกาก จะได้น้ำมะระประมาณ 40 มล. ดื่มหลังอาหารเช้าหรือเย็น
ในทางแผนโบราณใช้เป็นยาเจริญอาหาร ดูแลฟื้นฟูบำบัดเบาหวาน บำรุงตับ ฯลฯ โดยใช้น้ำคั้นผลสด 4 ช้อนโต๊ะ วันละ 3 เวลา
ใบอินทนิล สรรพคุณช่วยรักษาโรคเบาหวาน ลดระดับน้ำตาลในเลือด
สดน้ำตาลในเลือดด้วยสมุนไพร ใช้ใบอินทนิลน้ำตากแห้ง แล้วนำใบมาบีบให้แตกละเอียดและใส่น้ำดื่มเท่าปริมาณความต้องการที่ใช้ดื่มต่อวัน เคี่ยวจนเดือดประมาณ 15 นาที ดื่มแทนน้ำตลอดวัน ทำแบบนี้ติดต่อกันประมาณ 20-30 วัน แล้วค่อยตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอีกครั้งหนึ่ง
หากระดับน้ำตาลในเลือดลดลงเหลือเท่าใดก็ให้ลดใบอินทนิลน้ำลงตามสูตรเดิม (ใช้ใบปริมาณ 10% ของระดับน้ำตาลในเลือด) แล้วก็นำมาเคี่ยวแทนน้ำดื่มทุก ๆ วันติดต่อกันประมาณ 15 วัน แล้วค่อยไปตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอีกครั้งหนึ่ง
ยาตำหรับโบราณ
กำแพง ๗ ชั้น มะแว้งเครือ ชะเอมไทย รากโมกขาว รากใบแซ่ม้า เถามวกแดง รากลำเจียก รากคนฑา สมนไร ๘ ชนิด หนดสิ่งละ ๔ บาท นำต้มรวมกันดื่มวันละ ๓ เวลา จนกว่าน้ำตาลจะลด (ลดแล้วเลิก) ตัวยาจะทำให้ตับอ่อน ผลิตอินซูลินได้เป็นปกติ น้ำตาลในเลือดจะหายไป
การแก้ปัญหาที่ปลายเหตุซึ่งทำให้โรคของคุณไม่มีทางหายเพราะสาเหตุของเบาหวานจริงๆ มันมาจากอินซูลินที่มากเกินไป จนเซลล์ของร่างกายดื้อต่ออินซูลิน ฉีดอินซูลินเพิ่มไม่มีทางหายขาดคนเป็นเบาหวาน ต้องใช้การรักษาหลายๆ แบบควบคู่กันไป การกินสมุนไพร และการรักษาด้วยแพทย์แผนไทย เป็นการฟื้นฟูส่วนของตับอ่อน และการควบคุมระดับน้ำตาลควบคู่กัน เมื่ออวัยวะของเราสามารถควบคุมระดับของอินซูลีนที่จำเป็นต่อร่างกายได้แล้ว ก็ไม่จำเป็นต้องกินยาอะไรอีก
โรคเกือบทุกโรคเกิดมาจากการอาหารที่ผิดหลักการวิวัฒนาการของมนุษย์ทั้งนั้น เบาหวานก็เช่นกัน กินยาปัจจุบัน ฉีดอินซูลิน คุณนั่นแหละที่อายุจะสั้นลง สมุนไพรไทยกินดีมีสิทธิ์หาย ภูมิปัญญาบรรพบุรุษไทย สมุนไพภูมิปัญญาไทยช่วยในการดูแลสุขภาพ การรักษาแบบแพทย์แผนไทย รักษาที่ต้นเหตุ ฟื้นฟูที่ตับเป็นสำคัญ การรักษาโรคเบาหวานด้วยแพทย์แผนไทย สามารถรักษาให้หายขาดได้โดยไม่ต้องใช้อินซูลีนไปตลอดชีวิต
แหล่งที่มาของข้อมูล เว็บไซต์กระปุกดอทคอม
หนังสือเภสัชกรรมไทย (วุฒิ วุฒิธรรรมเวช),
หนังสือสมุนไพรบำบัดเบาหวาน ลดความดันโลหิตสูง ลดไขมันในเลือด (เภสัชกรหญิงจุไรรัตน์ เกิด ดอนแฝก),
http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/
