“ฟ้าทะลายโจร” กับโรคลำไส้อักเสบ

ฟ้าทะลายโจร เป็นยาที่ควรมีติดตัวไว้ ไม่ว่าจะอยู่บ้าน หรือออกเดินทางไปเที่ยว อย่างในช่วงฤดูกาลหยุดยาวปีใหม่นี้ เพราะนอกจากจะใช้แก้หวัด ไข้ ไอ เจ็บคอแล้ว ยังใช้แก้ท้องเสีย แก้ลำไส้อักเสบ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ในช่วงเดินทาง

โดยในบัญชียาหลักแห่งชาติ ขนาดการใช้ฟ้าทะลายโจรแก้ท้องเสีย จะแนะนำให้รับประทานครั้งละ 500 – 2,000 มิลลิกรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยพบว่า ฟ้าทะลายโจร สามารถใช้รักษาลำไส้ใหญ่อักเสบได้อีกด้วย

ลำไส้ใหญ่เป็นส่วนสุดท้ายซึ่งทำหน้าที่ขับถ่ายกากอาหารที่ย่อยเสร็จแล้วออกจากร่างกาย โดยขับกากอาหารเข้าสู่ทวารหนักขับออกร่างกายเป็นอุจจาระ

โรคลำไส้ใหญ่อักเสบเรื้อรังชนิดเป็นแผล (Ulcerative Colitis) เป็นโรคลำไส้อักเสบ (Inflammatory bowel disease) ประเภทหนึ่ง แต่ไม่เหมือนกับโรคลำไส้แปรปรวน (Irritable bowel syndrome – IBS) ถึงแม้ว่าโรคนี้สามารถมีอาการที่คล้ายคลึงกับโรคลำไส้แปรปรวน เช่น ปวดท้องและท้องเสียได้ แต่ในโรคลำไส้แปรปรวนจะไม่พบการอักเสบหรือแผลภายในลำไส้

โรคลำไส้ใหญ่อักเสบเรื้อรังชนิดเป็นแผล เกิดบริเวณลำไส้ใหญ่เท่านั้น โดยแผลที่เกิดขึ้นอาจมีเลือดไหลออกมาพร้อมกับหนองและเยื่อเมือก การอักเสบเกิดเฉพาะเนื้อเยื่อชั้นตื้นๆ เช่น ชั้นเยื่อบุลำไส้ของลำไส้ใหญ่ และมักเป็นที่ไส้ตรงเหนือทวารหนักขึ้นไป การอักเสบอาจลุกลามสูงขึ้นไปเท่าใดก็ได้แล้วแต่ความรุนแรงของโรค พบได้ทั้งในเพศชายและเพศหญิงในอัตราส่วนเท่าๆ กัน

อาการแสดง จะขึ้นอยู่กับตำแหน่งของลำไส้ใหญ่ที่เกิดการอักเสบ และความรุนแรงของการอักเสบว่ามากน้อยเพียงใด ผู้ป่วยมักมีอาการท้องเสียอย่างรุนแรง ถ่ายปนมูกหรือเลือดสด ปวดเกร็งในช่องท้อง นอกจากนี้ ยังอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ข้ออักเสบ เป็นไข้ ตับอักเสบ ปวดข้อ เยื่อบุตาอักเสบ โดยหากเป็นโรคลำไส้ใหญ่อักเสบเรื้อรัง อาจทำให้มีภาวะขาดน้ำ อ่อนล้า โลหิตจาง น้ำหนักลด

เป้าหมายของการรักษาโรคลำไส้ใหญ่อักเสบชนิดเป็นแผล (Ulcerative Colitis) คือ รักษาอาการขณะที่โรคกำเริบ ทำให้โรคเข้าสู่ช่วงสงบ และทำให้โรคสงบนานขึ้น โดยส่วนใหญ่จะใช้ยากดภูมิ ยาสเตียรอยด์

สำหรับสมุนไพรฟ้าทะลายโจร มีงานวิจัยทั้งในหนูทดลองและในคนไข้ที่เป็นลำไส้อักเสบเรื้อรัง โดยกลไกที่สำคัญ คือ พบว่าช่วยลดการหลั่งสารอักเสบ เช่น TNF-α , IL-6 [มีข้อมูลว่าสารออกฤทธิ์แอนโดรกราโฟไลด์ในรูปแบบนาโนอิมัลชัน ช่วยเพิ่มค่าชีวประสิทธิผลและต้านอักเสบได้ดีขึ้น andrographolide-loaded nanoemulsion (AG-NE) formulation demonstrated an enhanced oral bioavailability and anti-inflammatory activity]

การศึกษาทางคลินิก พบว่า เมื่อให้สารสกัดฟ้าทะลายโจร 1,200 และ 1,800 มิลลิกรัมต่อวัน นาน 2 เดือน ในผู้ป่วยโรคลำไส้ใหญ่อักเสบเรื้อรังชนิดเป็นแผล ความรุนแรงน้อยถึงปานกลาง พบว่า สารสกัดฟ้าทะลายโจร 1,800 มิลลิกรัมต่อวัน ให้ผลการรักษาดีกว่า สารสกัดฟ้าทะลายโจร 1,200 มิลลิกรัมต่อวัน โดยทำให้โรคสงบ 38% และ 34% ตามลำดับ ในขณะที่กลุ่มยาหลอกให้ผลเพียง 25%

นายแพทย์ TieraonaLow Dog, M.D. ผู้ก่อตั้ง Foundations in Herbal Medicine Chair และเป็นคณะกรรมการของ : US Pharmacopeia DietarySupplements Admissions Joint Standard ได้พูดถึงฟ้าทะลายโจรว่าเป็น 1 ในสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคลำไส้อักเสบได้ดี

นอกจากนี้ ยังมีชาวต่างประเทศรายหนึ่งที่รีวิวว่าเธอพ้นความทุกข์ทรมานจากโรคลำไส้แปรปรวน เพราะร่างกายเธอตอบสนองต่อการใช้ยาฟ้าทะลายโจร โดยเธอใช้ผงยาฟ้าทะลายโจร 2,100 มิลลิกรัมต่อวัน นาน 10 วัน โดยแบ่งเป็น 700 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง เช้า-เที่ยง-ก่อนนอน เพื่อกำขัดเชื้อยีสต์ ไวรัส ปรสิต แบคทีเรียที่ไม่ดีในลำไส้ หลังจากนั้นเธอจะลดเหลือ 700 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เช้า-ก่อนนอน

อย่างไรก็ตามใครจะใช้ฟ้าทะลายโจรขนาดสูง แนะนำว่าควรติดตามการทำงานของค่าตับเป็นระยะ ทุก 2-4 สัปดาห์ เพราะการนำมาใช้รักษาลำไส้อักเสบ มักใช้เวลานานหลายเดือน

ข้อมูลอ้างอิง

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23044768/
chrome extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/
https://restorativemedicine.org/…/LowDog1_Botanicals.pdf
https://www.mdpi.com/1422-0067/21/5/1822
https://www.linkedin.com/…/herbs-stopped-caroles-severe…
https://www.drfirgstore.com/products/andro-g-cap-30Andro-G
https://www.webmd.com/…/ai/ingredientmono-973/andrographis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5835811/
https://www.spandidos-publications.com/10.3892/mmr.2018.8992
https://www.frontiersin.org/…/fphar.2022.920435/full
https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acsami.3c09342
https://novobliss.in/andrographis-paniculata-king-of…/
📃เรื่องโดย ภญ. อาสาฬา เชาวน์เจริญ
📌 ติดตามอภัยภูเบศรได้ที่

FB : https://www.facebook.com/abhaiherb
IG : https://www.instagram.com/abhaiherb.official/
เว็บหลัก : http://www.abhaiherb.com
Line shop : https://lin.ee/Z9aG01W
Line คลินิก : https://lin.ee/HGT0wkz
YouTube : https://www.youtube.com/channel/UCtYAMPNpxrb62S3h3agetOQ
TikTok : https://www.tiktok.com/@abhaiherb
Cr. ภาพ istockphoto
#สมุนไพรสู้โรค #ฟ้าทะลายโจร #ลำไส้อักเสบ #สมุนไพรอภัยภูเบศร #อภัยภูเบศร