ระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ ควบคุมระบบภูมิคุ้นกันทั้งระบบ

หลายคนคงจะคิดว่า ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย มีไว้เพื่อทำลายเชื้อโรคเข้าที่เข้าสู่ร่างกายเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงนั้น หน้าที่การทำลายเชื้อโรคของระบบภูมิคุ้มกัน เป็นเพียงแค่หนึ่งในหน้าที่ของระบบภูมิคุ้มกันเท่านั้น

ระบบภูมิคุ้มกันยังมีหน้าที่คอยกำจัด เซลล์ที่แปลกปลอม หรือ สิ่งกระตุ้นภายนอกที่มาทำให้ร่างกายเกิดการตอบสนองด้วยเช่นกัน เช่น ฝุ่นละอองทำให้มีอาการแพ้ อากาศเย็นทำให้เกิดโรคหอบหืดกำเริบ หรือ อุบัติเหตุฟกช้ำทำให้กล้ามเนื้ออักเสบ เป็นต้น

ปกติแล้วร่างกายของเราจะมีระบบภูมิคุ้มกัน แบ่งเป็น 2 ระบบใหญ่ๆ คือ

1. ระบบภูมิคุ้มกันที่มีตั้งแต่เกิดมา หรือ Innate immunity ซึ่งก็หมายถึงว่า ระบบภูมิคุ้มกันกลุ่มนี้ ร่างกายสร้างขึ้นมาเรียบร้อยแล้ว เกิดมาเราก็มีไว้ใช้งานได้เลย ไม่ได้มีความจำเพาะเจาะจง เช่น Natural killer cell เป็นต้น

2. ระบบภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นภายหลังหรือได้รับการกระตุ้น หรือ Adaptive immunity หรือ Acquire immunity ซึ่งหมายถึงว่า ร่างกายต้องได้รับการกระตุ้นก่อนในตอนแรก แล้วร่างกายจึงจะสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาจดจำไว้ เพื่อใช้ป้องกันในครั้งต่อไป มีความจำเพาะเจาะจง ให้เข้าใจง่ายๆ ก็คือ ระบบภูมิคุ้มกันที่เราไปฉีดวัคซีน นั่นละครับ เช่น T cell และ B cell เป็นต้น

บทบาทที่สำคัญของระบบภูมิคุ้นกัน นอกจากจะช่วยในเรื่องการกำจัดเชื้อโรคชนิดต่างๆแล้ว ยังช่วยในเรื่องการกำจัดกระบวนการอักเสบที่เรื้อรังด้วย ซึ่งเป็นจุดร่วมของโรคเกือบทุดชนิดที่เกิดขึ้นในร่างกายเรา

ปัจจุบันเราพบว่า ระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ควบคุมทั้ง Innate immunity และ Adaptive immunity ซึ่งจากการที่เราทราบด้วยว่า ตัวรับ CB2 เป็นตัวรับที่มีความหนาแน่นในระบบภุมิคุ้มกัน ซึ่งการกระตุ้นผ่านตัวรับนี้ จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรง

มีการศึกษาวิจัยการใช้กัญชารักษาโรคติดเชื้อที่สำคัญ เช่น การติดเชื้อ HIV ที่นำไปสู่โรคเอดส์ การติดเชื้อวัณโรคที่ปอด รวมทั้ง การติดเชื้อแบคทีเรียที่ดื้อยาบริเวณผิวหนัง ชนิด MRSA (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus)

ฉะนั้น ข้อมูลในปัจจุบันทราบแล้วว่า ระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ คือ ระบบสำคัญในการควบคุมภูมิคุ้มกันในร่างกายทั้งสองรูปแบบ และสารในกลุ่มไฟโตแคนนาบินอยด์ ทั้งจากกัญชงและกัญชา จึงจะสามารถนำมาใช้ในการรักษาโรคที่เกี่ยวข้องระบบภูมิคุ้มกันที่ผิดปกติ รวมทั้งการติดเชื้อชนิดต่างๆได้

อ้างอิงบางส่วนจาก

Cannabidiol attenuates delayed-type hypersensitivity reactions via suppressing T-cell and macrophage reactivity. Acta Pharmacologica Sinica. 2010;31(12):1611-1617.

Endocannabinoids and immune regulation. Pharmacol Res. 2009 August ; 60(2): 85–92.

Endocannabinoids and the Immune System in Health and Disease. Handb Exp Pharmacol. 2015;231:185-211.

Endocannabinoid signalling in innate and adaptive immunity. 2015; , Immunology, 144, 352–364

More Science Less Marketing

ภก.พงษ์ศักดิ์ สง่าศรี