เพชรสังฆาต…ยาบำรุงกระดูก

“เพชรสังฆาต” เป็นสมุนไพรที่เรารู้จักกันดีว่าใช้รักษาริดสีดวงทวาร หมอยาพื้นบ้านเรียกชื่อต่างกันไป เช่น ตำลึงทอง ย่าพลู ร้อยข้อ สามร้อยข้อ ขันข้อ ต่อกระดูก

…เพชรสังฆาต มีสรรพคุณเด่นๆ อยู่ 2 อย่าง คือ รักษากระดูกหัก กระดูกแตก กับริดสีดวงทวาร นอกจากนี้ ยังใช้แก้หวัด บำรุงร่างกาย และรักษามะเร็ง

เพชรสังฆาต จะขึ้นกระจายในเขตร้อนของทวีปเอเชียและแอฟริกา ตามบริเวณชายป่าหรือที่ชื้น ที่ระดับความสูงไม่เกิน 600 เมตร ดังนั้น คนพื้นเมืองในเอเชียและแอฟริกาจึงมีประสบการณ์ช่ำชองในการใช้ประโยชน์จากต้นเพชรสังฆาต

…ในอินเดียจะเรียกชื่อเพชรสังฆาตว่า Asthi sringhala ซึ่งแปลว่า สมานกระดูก (Asthi หรือ อัฐิ ในภาษาไทย) คนอินเดียใช้สมุนไพรชนิดนี้ในการรักษาเกี่ยวกับกระดูก โดยนำไปผสมกับแป้งและสมุนไพรบางชนิดทำเป็นยาพอกรักษากระดูกหัก หรือกระดูกแตก มีบางตำรับทำเป็นยากิน รักษาอาการปวดหลัง

สำหรับสรรพคุณด้านนี้ของเพชรสังฆาต ปัจจุบันมีการศึกษาวิจัย พบว่า สารสกัดจากเพชรสังฆาตที่ใช้รักษาโดยการกินและทามีฤทธิ์ทำให้การรักษากระดูกหักได้ผลดีขึ้นจริง ทำให้เกิดกระแสการผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์เพชรสังฆาตในตลาดโลก โดยใช้เป็นยาเพิ่มความแข็งแรงของกระดูก เอ็น และข้อต่อ สมกับชื่อเรียกอื่นๆ ของเพชรสังฆาต เช่น ขันข้อ ร้อยข้อ ต่อกระดูก

…ปัจจุบัน การศึกษาวิจัยของเพชรสังฆาต มุ่งไปที่การบำรุงกระดูกเสียมากกว่า รวมทั้งใช้เป็นสมุนไพรควบคุมน้ำหนัก อย่างไรก็ตาม มีการศึกษา พบว่า เพชรสังฆาตมีฤทธิ์แก้ปวด แก้อักเสบ พบสารฟลาโวนอยด์ที่อาจช่วยทำให้เส้นเลือดแข็งแรงขึ้น ซึ่งข้อมูลนี้สนับสนุนสรรพคุณการรักษาริดสีดวงของเพชรสังฆาต

นอกจากนี้ เพชรสังฆาตยังมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยย่อยอาหาร ขับลมในลำไส้ เป็นสมุนไพรที่ให้พลังกับชีวิต จนได้ชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าตำลึงทอง เพราะมีใบคล้ายตำลึง แต่มีค่าดั่งทองคำนั่นเอง

หนังสือบันทึกของแผ่นดิน ๖ สมุนไพรท้องไส้ ในวิถี ASEAN โดย ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร